Salaam Iran: deel 1

Bij het vertellen dat ik tijdens mijn reis ook naar Iran zou gaan kwamen er bij meerdere mensen wel wat vragen naar boven of het wel veilig is om naar dit land te gaan. Zo was ook in mijn omgeving de gedachte aanwezig dat Iran een land is waar vooral extreme moslims wonen die met allerlei terroristische bewegingen te maken hebben.
Mijn gedachte was dit juist niet. Iran is een land die in de westerse wereld veel in het nieuw is op een negatieve manier, maar dit beeld is op vele vlakken niet correct.
Iran heeft een lange geschiedenis, tot 1935 was de naam van Iran Perzië, en is een van de landen waaruit onze beschaving is ontstaan. Iran is bij iedereen vooral bekend vanwege de recente geschiedenis. In 1979 vond de Iraanse Revolutie plaats, waarbij de macht in het land in handen kwam van de ayatollah. De ayatollah is in Iran de hoogste heilige positie. Ayatollah Khomeini greep de macht en maakte van Iran een Islamitische Staat.
Een van de maatregelen die Ayatollah Khomeini was dat er geen alcohol geschonken meer mag worden en dat de hejab werd ingevoerd. De hejab houdt in dat vrouwen al hun lichaamsdelen behalve hun gezicht bedekken en dat mannen een lange broek en minimaal een t-shirt met mouwen aan heeft. De Verenigde Staten was het hier niet mee eens en beroemd uit die tijd is de bezetting van de Amerikaanse ambassade in Teheran voor 444 dagen. Sindsdien is de Verenigde Staten aartsvijand nummer 1 (samen met Israël en Groot-Brittannië), hoewel de banden het afgelopen jaar weer iets beter zijn geworden door het nucleaire akkoord wat er gesloten is. Door dit akkoord uit februari wordt de economische sancties voor Iran in de wereldeconomie ook weggenomen.
Merkbaar is dat de afgelopen jaren het toerisme aan het groeien is in Iran. Dat is niet voor niks, want het land zelf heeft enorm veel verbogen schoonheden. Een stukje aanpassen is wel nodig om je aan de regels in Iran te houden. Zo moet ik in Iran dus een lange broek dragen. De vrouwelijke toeristen kunnen loszittende bedekkende kleren dragen om hun armen en benen te bedekken. Een hoofddoek die half op je hoofd zit voldoet voor het bedekken.
Iran is de laatste jaren bezig met het versoepelen van zijn visumeisen en vooral het laatste jaar is er enorm veel veranderd. Aangezien ik geen visum meer had vanwege mijn verloren paspoort, moest ik met het vliegtuig Iran binnen komen om een visum on arrival voor 30 dagen te krijgen. Afgelopen jaar is dit veranderd van 15 naar 30 dagen. Een paar dagen voordat ik naar Iran vloog las ik op een Facebook pagina over Iran dat het vanaf nu ook mogelijk is om een visa on arival te krijgen bij de landsgrens.
Mijn vlucht met Mahan Air naar Teheran vanaf Jerevan ging voorspoedig. Aangekomen op het vliegveld had ik binnen een uur mijn visum en gelukkig kon ik met een Hongaars meisje met de taxi meerijden. Zij ging naar een ander hostel, maar had haar vervoer al geregeld. Het was geen probleem om mij af te zetten bij mijn hostel, dus dat scheelde mij weer een hoop geld.
Aangekomen bij het hostel ben ik rustig gaan zitten en kwam ik al gauw in contact met meerdere andere backpackers. Ik ben geld gaan wisselen, want het is in Iran voor buitenlanders niet mogelijk om geld te krijgen uit de pinautomaat. Je moet dus dollars of euro’s meenemen en deze dan omwisselen voor de Iraanse Riaal. Voor een dollar krijg je 35.000 Riaal. De getallen zijn dusdanig hoog dat als je iets koopt dat het erg verwarrend is. Wat het allemaal nog verwarrender maakt is dat de mensen in Iran vooral rekenen in Toman. Het enige wat er hier gedaan wordt is dat er een 0 vanaf gehaald wordt. In het begin is dit erg lastig, want je weet nooit of je in Riaal of Toman moet betalen!
Mijn plan was om een aantal dagen in Teheran te blijven om mijn visa voor China, Oezbekistan en Turkmenistan te regelen. In mijn planning kon ik dan mooi op vrijdag mijn eerste visumaanvraag doen. Ik had met alles rekening gehouden behalve het feit dat het weekend in Iran op donderdagavond en vrijdag valt en daarom de ambassades dicht zijn. Ik besloot het plan om te gooien en de volgende dag eerst naar Kashan, 180 kilometer bij Teheran vandaan, te gaan.

In het hostel in Teheran had ik de avond ervoor een Duitse jongen, Timo, leren kennen die precies dezelfde route als ik aan het doen is, maar dan is vertrokken uit Duitsland. Hij moest net zoals ik in Teheran een Chinees visum aanvragen en zat dus met hetzelfde probleem als ik. Ik kon twee dagen in Tehran wachten voordat ik naar de Chinese ambassade kon gaan, maar ik kon deze twee dagen ook naar Kashan gaan. We vertrokken tegen het eind van de ochtend samen richting Kashan zonder plan. We zijn met de metro naar het busstation vetrokken en hebben de bus gepakt. Na drie uur waren we in Kashan. We werden hier de bus uitgezet bij een taxichauffeur en die heeft ons bij een hostel afgezet. We hadden in Teheran gehoord dat het leuk is om in de woestijn te slapen in een karavanserai en in de taxi naar het hostel begon de taxichauffeur zichzelf al proberen te verkopen. In het hostel, waar we niks geboekt hadden, ging het onderhandelen een kwartier verder. Na een kwartier waren we er uit dat de taxichauffeur ons om 18.00 uur zou ophalen. We zouden naar de Marjanjab woestijn gaan, onderweg stoppen bij het zoutmeer om de zonsondergang te bekijken en daarna naar de karavanserai gaan. Hier zouden wij overnachten en de volgende dag zouden we naar een ondergrondse stad en naar de oude stad Abyaneh gaan. We hadden een goede prijs vonden wij zelf en we moesten alleen wel zelf voor eten en drinken zorgen voor in de woestijn.
Taxichauffeur Hoessin was om 18.00 uur bij het hostel. De rit naar de woestijn was ongeveer 60 kilometer, maar de omgeving is betoverend om te zien. Wie denkt dat een woestijn altijd zand is komt bedrogen uit, want een woestijn bestaat voor het grootste gedeelte uit stenen en rotsen. Onderweg naar de karavanserai zagen we de zandduinen, kwamen we kamelen tegen en zagen we bij het uitgedroogde zoutmeer de zon ondergaan. Aangekomen in de karavanserai was de slaapplaats niets meer dan een tapijt op de grond. Gelukkig ben ik altijd op dit soort situaties voorbereid en had ik al mijn spullen mee die nodig zijn. We waren niet de enige toeristen die bleven slapen, maar wel de enige zonder tour. We hebben buiten de karavanserai genoten van de sterrenhemel en van hoe donker het eigenlijk is in een woestijn. In de gehele wijde omgeving was er niets meer te zien dan een telefoonsignaalpaal.

Ik had besloten om buiten te gaan slapen en rond 6.15 uur werd ik uit mijn slaapzak gebrand toen de zon boven de muur van de karavanserai uit kwam. Binnen een minuut was de temperatuur weer boven de 30 graden. Ik heb nog een halfuur proberen te slapen, maar ben er hierna uit gegaan.
Om 9 uur vertrokken we voor ons bezoek aan de ondergrondse stad en de oude stad Abyaneh. De ondergrondse stad was wel oké, maar niet heel bijzonder. Voor de rit naar Abyaneh moesten we een tijdje in de auto zitten. Op ongeveer 40 kilometer buiten Kashan aan de rand van de woestijn reden wij langs een van de nucleaire basissen van Iran. Om het terrein heen staan allemaal machinegeweren met klaar om eventuele raketten of vliegtuigen uit de lucht te schieten. Het is ook absoluut verboden om een foto te maken van deze nucleaire basis. Op het moment dat wij hier langs reden bedacht ik mij toch wel dat je toch in Iran ben en dat het nucleaire programma nog steeds een hekel onderwerp van gesprek is tussen het Westen en Iran.
De taxichauffeur heeft Timo en mij afgezet bij het busstation en we hebben de bus weer teruggepakt naar Teheran.

De visa-run in Teheran begon goed. Bij de ambassade van Oezbekistan had ik binnen een uur een visum. Het probleem begon echter bij de ambassade van China die opeens geen visum meer gaf aan toeristen. Een wijziging die opeens genomen was, waardoor ik nog geen visum heb voor China. Hopelijk kan ik er eentje krijgen in Oezbekistan of Kirgizië en als dit niet lukt gaat mijn reis naar China helaas niet door! In de middag heb ik een poging gedaan om een aantal dingen in Teheran te bekijken. De volgende dag zou ik een aanvraag doen voor een visum van Turkmenistan en in de middag verder reizen naar het zuiden van Iran.
In Teheran wonen maar liefst 14 miljoen mensen en het is een van de vuilste steden op de wereld. Het is enorm druk op straat met auto’s en de stoplichten die er zijn worden nauwelijks gebruikt. Om de straat over te steken is dan ook een hele onderneming. Je moet gewoon gaan, goed oogcontact houden met de auto’s en scooters en dan doorlopen. Gelukkig zijn ze de laatste jaren de metro aan het aanleggen en uitbreiden waardoor steeds meer mensen de metro nemen en daarmee hopelijk de luchtvervuiling minder moet worden. De metro is goedkoop, er zijn op dit moment zes lijnen, maar is enorm druk. In de metro is een apart vrouwengedeelte, maar vrouwen mogen zelf kiezen of ze in dit gedeelte plaats nemen of in het algemene gedeelte gaan zitten/staan. Het is dringen om de metro in te komen, maar het is ook dringen om de metro uit te komen. Ik ben naar de Grand Bazaar gegaan en ben hier verdwaald in de drukte. Heerlijk om hier doelloos rond te lopen en uiteindelijk heel ergens anders te belanden waar je bent begonnen. Hierna ben ik naar de voormalige ambassade van de Verenigde Staten gegaan. De ambassade is sinds de Amerikanen zijn vertrokken leeg gebleven en tegenwoordig is het een museum en zit de Sepiah, de religieuze militairen, in dit gebouw.

De volgende dag was ik een beetje klaar met Teheran. Ik ben in de ochtend naar de ambassade van Turkmenistan gegaan om een transit-visa aan te vragen, maar het kostte mij anderhalf uur om bij de ambassade te komen vanwege de drukte in de metro. Aangekomen bij de ambassade heb ik mijn papieren ingeleverd, maar ook dit proces duurde bij elkaar meer dan een uur. Ik moet nu duimen om over tien dagen mijn transit-visa voor Turkmenistan op te kunnen halen bij het consulaat van Turkmenistan in Mashhad. Ik heb er weinig hoop op, want de berichten om mij heen in het hostel waren zeer negatief. Veel mensen wiens visum was afgewezen en dit gebeurd vaker. Het visum voor Turkmenistan is een van de moeilijkste ter wereld. Een toeristenvisum krijg je alleen bij een dure georganiseerde reis en bij het transit-visa is het een loterij. Je moet laten zien dat je een visum hebt voor het volgende land, in mijn geval Oezbekistan, en dan nog wordt het visum vaak afgewezen.
In de middag ben ik samen met Timo met de bus naar Isfahan gegaan.
Isfahan is dé toeristische trekpleister nummer 1 van Iran. En dat is niet voor niks gezien de vele beroemde Perzische tuinen, imponerende Islamitische gebouwen, de boulevards en de geschiedenis van deze stad. In 1937 vergeleek reisverslaggever Robert Byron Isfahan als een van de zeldzaamste plaatsen op de wereld net zoals Rome en Athene. Tegenwoordig heeft Isfahan 1,8 miljoen inwoners, maar dit is vooral zichtbaar buiten het oude stadsgedeelte.
Wij kwamen in het begin van de avond aan en hebben eerst iets gegeten. Hierna liepen we naar het beroemde Naqsh-e Jahan Square. Dit imposante plein is de parel van Isfahan. Aan dit bijna perfecte plein zitten twee paleizen een twee moskee. Vooral in de avond is het hier enorm levendig en komen Iraanse families bij elkaar om op het gras te picknicken en bij elkaar te komen. Het is een genot om hier rond te lopen en de mensen te zien genieten van alles om zich heen. Er rijden koetsen met (Iraanse) toeristen rond, kinderen zijn op het plein aan het voetballen en ouders zijn met hun kinderen aan het badmintonnen. Op dit plein heb ik verder geen andere toeristen om mij heen gezien wat toch wel bijzonder is als je in zo’n mooi land als Iran ben.

Uiteraard zijn er in het hostel waar ik verbleef wel westerse toeristen te vinden. Doordat iedereen bijna allemaal dezelfde route doet, kom je in de andere plaatsen vaak weer dezelfde mensen tegen. Wat bijzonder is dat ik in Isfahan twee Nieuw-Zeelanders tegen kwam die ik een maand hiervoor ook al tegen was gekomen in Turkije. De volgende dag is Isfahan zijn wij naar de grootste moskee van Iran geweest. Het was moeilijk om de goede ingang van de Masjed-e Jameh Mosque te vinden, maar gelukkig vonden we de ingang. Duidelijk zichtbaar is dat dit een van de oudste moskee van Iran is. Je ziet de verschillen door de jaren heen aan de buitenkant, maar helaas konden wij de binnenkant niet bekijken, omdat de moskee gesloten was voor bezoekers op het moment dat wij er kwamen. We liepen door de bazaar langs verschillende winkeltjes en langs twee karavanserai richting het Naqsh-e Jahan Square. Overdag is het op het plein ook leuk om te lopen, maar dan wel in de overdekte straat die aan de zijkant is vanwege de warmte overdag in Iran.
Er zijn naast de schoonheid van de stad twee dingen die erg opvallen in Isfahan en eigenlijk geldt dat ook voor de rest van Iran. De vriendelijkheid en de gastvrijheid van de Iraanse mensen is enorm groot. Op straat wordt je constant aangesproken en ze willen je met van alles helpen. Veelgehoord vragen hierbij zijn: ‘Wat dacht je van Iran voordat je hier heen ging?’, ‘Wat vind je familie en je vrienden ervan dat je naar Iran ging?’, ‘Denken de mensen echt dat alle Iraniërs terroristen zijn?’ en als laatst vragen ze dan wat wij gaan zeggen tegen anderen over Iran. Het andere opvallende is het eten in Iran. Iraniërs eten altijd en overal en houden ook enorm van eten. Gerechten die je veel tegen komt op straat zijn kebab (Iraanse stijl) en aubergine, maar ook veel andere afwisselende gerechten. Op het grote plein zijn we in het voormalige paleis Ali Qapu omhoog gelopen om ook van een iets hogere plaats een goed beeld te hebben over het plein.
In de avond zijn we naar de rivier, zonder water, gelopen. De bruggen zijn beroemd in heel Iran, alleen is het altijd afwachten of er water in de rivier is of niet. De beroemdste en de langste is de Pol-e Si-o Seh brug, maar de mooiste is wat mij betreft de Pol-e Khaju. Ook hier op en rond de bruggen zijn de mensen weer bezig met een van hun favoriete bezigheden. Iraniërs zijn overal, op de meest bijzondere plaatsen, aan het picknicken. En niet een kleine picknick, maar met alles erop en eraan. Alles wordt meegenomen en in de avond komt het ook vaak voor dat er van stenen een soort van barbecue wordt gemaakt.

De derde volledige dag in Isfahan begon rustig. Er stonden twee bezoeken op het programma en voor de rest van de dag was het rustig. We zijn naar het Chehel Sotun Palace gegaan. Deze enige nog echt overgebleven paleis uit 1647 is tegenwoordig vooral beroemd om de Perzische tuin die om het paleis heen ligt en om de schilderingen in het paleis van de veldslagen die er in het verleden zijn geweest tegen onder anderen de Oezbeken en de Chinezen. Het tweede bezoek in Isfahan was voor mij een van de hoogtepunten. De Masjed-e Shah Mosque, grenzend aan het het Naqsh-e Jahan Square, was een mooi voorbeeld van een moskee met de vele mooie blauwe kleuren die er gebruikt worden. Het was jammer dat er reconstructies waren in de moskee, maar de oogverblindende schoonheid van de moskee was groot.